Gokwinst gaat ten koste van bijstand

Mensen met een bijstandsuitkering mogen een geldprijs, die ze verdienen tijdens het gokken niet zomaar in hun zak steken. De gemeente heeft het recht om de winst te verrekenen met hun uitkering. Juridisch gezien is gokwinst namelijk een vorm van inkomen.

Gokwinsten opgeven bij gemeente

Iemand die een bijstandsuitkering heeft moet bijschrijvingen op zijn of haar bankrekening altijd keurig kunnen verantwoorden. Dat is de keiharde voorwaarde om een uitkering te kunnen ontvangen. Lukt dat niet, dan gaat de uitkering omlaag of kan helemaal worden stopgezet.

En dus vertelde een inwoner van Amsterdam met een bijstandsuitkering altijd netjes aan de gemeente waar die tientjes en soms honderden euro’s aan bijschrijvingen vandaan kwamen: van online gokbedrijven.
De Amsterdammer speelde namelijk regelmatig online en deed dat bij verschillende kansspelaanbieders.

Die aanbieders maakten over een periode van een jaar in totaal zo’n 12.000 euro aan hem over, vaak in kleine bedragen tot hooguit een paar honderd euro. Omdat de man de gokwinsten in principe had kunnen gebruiken om de kosten van zijn levensonderhoud te dekken trok de gemeente een deel van de gokwinsten van zijn uitkering af.

Gemiddeld meer verliezen dan winnen

De speler was het niet eens met het besluit van de gemeente en stapte naar de rechter. De man stelde dat hij gemiddeld genomen altijd veel meer verloor dan dat hij won bij de online casino’s. De gemeente had, zo vond hij, de gokwinst in elk geval moeten verrekenen met wat hij aan bedragen had ingezet.

De rechtbank en de Centrale Raad van Beroep verwezen de argumentatie van de man echter naar de prullenbak. Gokinzetten, zo stelden zij, zijn gewoon kosten om een inkomen te kunnen verwerven. De wet (art. 32 Participatiewet) laat vervolgens geen enkele ruimte om verwervingskosten op het inkomen in mindering te brengen. Met andere woorden, zo stelde de raad, de gemeente mocht alle gokwinsten 1 op 1 met de bijstandsuitkering van de man verrekenen.

Inkomsten met een uitkering

Ans van Horne is hoofdredacteur Socialezekerheidsrecht bij Sdu en beschrijft de zaak in Advocatie, een nieuwssite van uitgeverij Sdu voor advocaten, notarissen en juristen. Ze wijst daarin op eerdere uitspraken van de Centrale Raad van Beroep over inkomsten in het geval van een uitkering.

Als iemand bijvoorbeeld een eigen huis verhuurt, ook dan kan geen rekening worden gehouden met bijvoorbeeld de kosten van de hypotheek. In een ander geval werd iemand een bijstandsuitkering geweigerd omdat hij vlak daarvoor er een gokwinst van 43.000 euro doorheen had gejaagd. Volgens de gemeente had de man onverantwoordelijk gehandeld door het geld zo snel over de balk te smijten.
De rechter maakte deze beslissing van de gemeente overigens ongedaan.

Omdat hij nog niet in een uitkeringstraject zat, zo besloot de rechter, mocht er wel degelijk rekening worden gehouden met de verwervingskosten. Die kosten (lees: de totale inzet) bedroegen ongeveer 66.000 euro.

Niet meer volledig terugbetalen

Overigens zijn de autoriteiten wel wat milder geworden voor mensen met een bijstandsuitkering die online gokken of een casino bezoeken. Vroeger moest iemand van de bestuursrechter zijn of haar complete uitkering terugbetalen zodra er van een gokwinst sprake was, zelfs als er maar kleine bedragen werden uitgekeerd. De rechter vond dat door zo’n uitbetaling het recht op bijstand in algemene zin niet meer kon worden vastgesteld. Eerder dit jaar kwam de Centrale Raad van Beroep hierop terug.

Samen met de Kansspelautoriteit stelde de raad dat gokwinsten doorgaans niet hoger liggen dan de complete inzet, en dat het recht op bijstand dus wel degelijk kan worden vastgesteld. De meeste spelers, zo is de redenering, verdienen niets of spelen hooguit quitte.