Illegale casino’s in Nederland: Geschiedenis van illegaal Gokken in NL

Ondanks dat je in Nederland – zowel online als offline – legaal kunt gokken, zijn er veel illegale partijen actief die Nederlanders proberen te verleiden tot een gokje in een casino zonder vergunning. Illegale casino’s en gokhallen zijn er zelfs al decennialang in ons land. Maar hoe ontstonden die eigenlijk, en waarom zijn ze er nog, nu gokken ook online legaal kan? Een beknopte ontstaansgeschiedenis van het illegale gokcircuit in Nederland.

Als je in Nederland kansspelen wilt organiseren, heb je daarvoor een vergunning nodig. Dat geldt niet alleen voor online casino’s, maar ook als je pokertoernooien, loterijen of andere spelletjes wilt organiseren die officieel gekenmerkt zijn als kansspel. Zodra je zo’n spel commercieel wilt uitbaten – dus niet samen met wat vrienden, maar om er geld aan te verdienen – heb je een vergunning nodig. De Kansspelautoriteit controleert daarop.

Ondanks dat zowel offline als online casino’s in Nederland een vergunning kunnen aanvragen, zijn er altijd al illegale casino’s geweest. Van tijd tot tijd wordt er door de politie een illegale pokerhal, gokpand of casino ontmanteld. Maar hoe is dat eigenlijk ontstaan?

Hoe het begon: loterijen

Illegale gokspelletjes zijn zo oud als de weg naar Rome. Al in de middeleeuwen werden er in Nederland verboden gokspelletjes georganiseerd, vaak in de vorm van loterijen. Mensen konden loten kopen om kans te maken op een mooie prijs, maar meer dan eens waren de loterijen doorgestoken kaart. De winnaar was een bekende van de organisator en samen deelden ze de buit. Het arme volk bleef zo arm, ondanks de belofte op een kans op rijkdom.

Rond het jaar 1700 was er een echte wirwar van legale, maar vooral ook illegale, loterijen in Nederland. Daarom werd in 1726 de Nederlandse Loterij opgericht. De staat ging loterijen organiseren, en alle andere loterijen werden illegaal. Vervolgens ontstond er echter weer een illegale handel in de loten voor die loterij, die tegen de regels in werden doorverkocht of zelfs verhuurd. Begin twintigste eeuw werd uiteindelijk de stekker uit die loterijen getrokken, maar in de jaren vijftig van die eeuw kwam er een opvolger: de Staatsloterij. En die bestaat nog steeds.

Illegale casino’s en beroepscriminelen

Ondertussen kwamen wereldwijd ook andere kansspelen dan loterijen tot ontwikkeling. Zo werd begin twintigste eeuw de fruitmachine uitgevonden in Amerika en kwam rond diezelfde tijd het roulette-spel overgewaaid naar Nederland. In het buitenland waren dergelijke gokspelletjes mateloos populair, maar de Nederlandse overheid weigerde tientallen jaren lang alle vergunningsaanvragen van mensen die in Nederland een casino wilden starten. Zo rond de jaren dertig van de twintigste eeuw resulteerde dat in de eerste illegale casino’s in Nederland.

De eerste illegale casino’s in Nederland ontstonden in de randstad, specifiek in steden als Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Vaak werden ze uitgebaat door beroepscriminelen: mannen die zich ook bezighielden met het illegaal stoken van drank, illegale prostitutie en de handel in verdovende middelen. Illegale gokhallen en pokerparadijzen trokken op die manier ook veel andere criminaliteit aan. De politie had zijn handen daar vol aan.

Holland Casino: grip op gokkers

Na de Tweede Wereldoorlog nam de onderwereld in Nederland serieuzere vormen aan en groeide ook de illegale handel in drugs zienderogen. De overheid besloot toen in ieder geval een einde willen maken aan het illegale gokcircuit, zoals dat met de Staatsloterij inmiddels ook was gelukt wat betreft illegale loterijen. Dat leidde in 1974 tot de oprichting van het Holland Casino.

Het idee achter Holland Casino was simpel: de staat baat casino’s uit, waar spelletjes als roulette en poker kunnen worden gespeeld, en waar fruitmachines te vinden zijn. Gokkers hoeven dan niet op zoek naar illegale casino’s en er kan bovendien belasting worden geheven op prijzengeld. Dat werd de kansspelbelasting. Zo ging de overheid verdienen aan kansspelen, werden beroepscriminelen buitenspel gezet en kon bovendien gokverslaving worden tegengegaan: er was immers in die legale vestigingen van Holland Casino goed zicht op de ‘probleemgokker’. Drie vliegen in één klap.

Golden Ten: de wet ontwijken

De regering bepaalde tegelijkertijd dat Holland Casino op veel kansspelen het alleenrecht (monopolie) kreeg. Dat ging onder meer voor roulette en poker gelden en werd vastgelegd in de Wet op de kansspelen (WOK). Je kon als commercieel bedrijf wel een vergunning aanvragen om een casino te starten, en als die werd toegekend mocht je ook een casino openen, maar veel kansspelen mocht je daar vervolgens alsnog niet aanbieden. Dat terwijl roulette enorm populair was en commerciële casinobazen dat graag – legaal – wilden aanbieden aan hun klanten.

Het leidde begin jaren tachtig tot de opkomst van de zogeheten Golden Ten casino’s. Golden ten is een spel dat sterk lijkt op roulette, maar waar een behendigheidselement is toegevoegd. Je kunt als speler zelf – zij het zeer beperkt – invloed uitoefenen op de baan van het balletje. Om die reden gold het spel golden ten niet als gokspel, maar als behendigheidsspel – zo redeneerden de casino’s – en mochten ze het aanbieden.

Het spel werd razend populair en binnen mum van tijd ontstonden er meer dan 150 locaties in Nederland waar golden ten kon worden gespeeld. Officieel waren het legale spellocaties, maar de overheid vond ze sterk lijken op illegale casino’s. Vele rechtszaken volgden, tot aan de Hoge Raad aan toe, die uiteindelijk in 1991 bepaalde dat golden ten, net als roulette, wel degelijk een gokspel was. Daarmee werd golden ten verboden om zonder vergunning aan te bieden en waren alle locaties waar het spel werd aangeboden in één klap illegaal. Het duurde alsnog tot 2002 voordat het laatste golden ten casino in Nederland de deuren sloot.

21^e eeuw: de pokerhype

Kort na de definitieve ineenstorting van het golden ten-tijdperk, stond de volgende hype alweer op het punt van beginnen: begin 21^e eeuw werd het spel poker wereldwijd ineens mateloos populair. Hoewel poker al eeuwenlang bestond, won het spel ineens flink aan populariteit. Onder meer door de lancering van websites als PokerStars (eind 2001) en de komst van diverse televisieprogramma’s waarin live pokertoernooien werden uitgezonden, groeide de interesse van het publiek in het kaartspel snel.

Pokerspelers als Noah Boeken, Rob Hollink en Marcel Lüske – die, ironisch genoeg, begin jaren tachtig zelf een illegaal casino runde in Amsterdam – werden van het ene op het andere moment bekende Nederlanders. Veronica besloot op de hype in te spelen en kwam niet veel later met het programma Veronica Poker, waarin BN’ers met elkaar de strijd aan gingen. Poker was, eenvoudig gezegd, ineens mateloos populair.

In Nederland had Holland Casino nog altijd het monopolie op het organiseren van pokertoernooien. Het aanbod kon echter de vraag niet bijbenen. Holland Casino investeerde flink in meer pokertafels en extra toernooien, maar niettemin schoten overal in het land de illegale pokerhallen als paddenstoelen uit de grond. De grens tussen wat legaal en wat illegaal was, bleek daar nogal eens te vervagen. Een avondje met wat vrienden pokeren, dat moest gewoon kunnen, maar wat als je daar voor geld speelde? En wat als die vrienden weer hun eigen vrienden uitnodigden? En wat als de bedragen langzaam opliepen? Het leidde tot een maatschappelijk debat over in hoeverre de overheid eigenlijk wel kon verbieden of je in je eigen huiskamer wat mensen uitnodigde om samen het pokerspel te spelen.

 

Opkomst online gokken

In dezelfde periode zagen we, naast de opkomst van de eerste pokerwebsites, ook de komst van de eerste online casino’s. In de twee decennia voordat online gokken in Nederland legaal werd (oktober 2021) waren er al diverse partijen actief op de Nederlandse markt. Nederlandse online casino’s in die beginperiode waren onder meer:

• Kroon Casino
• Oranje Casino
• Polder Casino

Deze casino’s hadden geen vergunning en waren strikt genomen illegaal. Toch lieten de autoriteiten ze jarenlang oogluikend hun gang gaan. Wel werden de casino’s gerund vanuit Malta, en dus niet vanuit Nederland. Ze richtten zich evenwel nadrukkelijk op de Nederlandse markt: je kon er met iDeal storten, er was Nederlandstalige ondersteuning en de uitdossing van de casino’s was in vrolijke, Nederlandse stijl, met veel oranje en typisch Nederlandse items.

Jarenlang ging dat goed, totdat de Kansspelautoriteit in 2018 tóch ingreep. Kroon Casino en Oranje Casino waren vier jaar daarvoor, in 2014, al verkocht aan het Zweedse Betsson, maar het bedrijf bleef met de twee casino’s de Nederlandse markt uitbaten. Op last van de Ksa kwam daar abrupt een einde aan en werden de casino’s omgedoopt tot Loyal Casino en Casino Winner. In de jaren daarna werden ze definitief offline gehaald.

Polder Casino verging het al niet veel anders. Dit online casino werd eveneens vanuit Malta uitgebaat, en wel sinds 2013. In zijn hoogtijdagen was het net zo populair als Holland Casino. Op last van de Ksa sloot Polder Casino in 2017 echter zijn digitale deuren.

Anno nu: continu nieuwe illegale casino’s en pokerhallen

Ondanks de opkomst van al die digitale manieren om te gokken, werden en worden er nog geregeld illegale fysieke pokerhallen en casino’s opgerold door de autoriteiten. Een aantal recente voorbeelden van illegale casino’s en gokgelegenheden die zijn opgedoekt door de politie:

• Illegale pokerzuilen in cafés in Den Haag (2018)
• Illegale casino’s in Venlo en Blerick (2021)
• Illegaal casino in flat aan het Rotterdamse Marconiplein (2022)
• Illegaal casino in een woning in Rijen (2020)
• Illegaal casino in Papendrecht (2024)

Tijdens de lockdowns gedurende de coronapandemie (2020-2022) had de politie het bovengemiddeld druk met het ontmantelen van illegale casino’s, gokhallen en pokertoernooien op niet-vergunde locaties. Medio mei 2020 leidde dat tot een recordvangst van zes illegale pokertoernooien in één week tijd, zo berichtte de Kansspelautoriteit. Dat er tijdens de coronapandemie zoveel bedrijvigheid was in het illegale gokcircuit, had waarschijnlijk te maken met het feit dat legale casino’s en gokgelegenheden gesloten waren, of alleen toegankelijk onder strenge voorwaarden.

 

Nieuwe illegale aanbieders: buitenlandse partijen

Ondertussen was er sinds de jaren 2017 en 2018, toen de populairste – maar illegale – online casino’s van Nederland onder druk van de Ksa offline gingen, een vacuüm ontstaan. Er was door voormalige klanten van onder meer Kroon Casino, Polder Casino en Oranje Casino wel veel vraag naar online gokwebsites, maar er was geen aanbod meer. Daar maakten buitenlandse partijen in die jaren dankbaar gebruik van.

Onder meer via online casino’s als Casumo, Mr Green, Royal Panda en LeoVegas probeerden tal van buitenlandse kansspelaanbieders toch de Nederlandse markt aan te boren. Telkens kwam de Ksa daartegen in actie en werden er boetes opgelegd. Soms waren dat tamelijk beperkte boetes, van enkele tienduizenden euro’s. Maar er waren ook partijen die forsere sancties op hun bordje kregen.

Zo liep FutGalaxy in 2020 tegen een boete van een half miljoen euro aan en kreeg BetChan een jaar later eveneens een boete van een half miljoen aan zijn broek. Eén van de hoogste boetes in deze periode werd, ironisch genoeg, een paar dagen voor de legalisering van het online gokken opgelegd aan Tipico: ruim 530.000 euro.

De ‘Curaçao-licentie’

Veel van deze buitenlandse kansspelaanbieders gebruiken dezelfde strategie om Nederlandse gokkers voor zich te winnen. Ze vestigen zich dikwijls in het buitenland, en dan bij voorkeur een Europees land waar het eenvoudig is om een vergunning voor een online casino te krijgen. Malta wordt vaak gekozen, maar ook een land als Cyprus is populair. Door hun online casino daar te vestigen, voldoen ze aan alle lokale wet- en regelgeving en bevinden ze zich al binnen de EU, wat betalingsverkeer eenvoudig maakt. Online is vervolgens niet heel moeilijk om ook klanten uit andere EU-landen te proberen aan te trekken, zoals Nederland.

Een veelgebruikte ‘truc’ is die met de zogeheten Curaçao-licentie. Op het eiland Curaçao is online gokken al sinds 1996 legaal. Het is bovendien niet lastig om er een licentie te verkrijgen. Veel partijen vroegen dus op Curaçao een licentie aan, startten een online casino en probeerden zich vervolgens onder meer te focussen op de Nederlandse markt.

Toen de Nederlandse overheid tijdens de coronapandemie door Curaçao werd gevraagd om financieel bij te springen, werd de Curaçao-licentie ineens onderwerp van gesprek. In ruil voor coronasteun verlangde de Nederlandse regering dat Curaçao werk zou maken van het bestrijden van partijen die middels een Curaçao-licentie illegale online casino’s in Nederland uitbaatten.

Curaçao gaf gehoor en kondigde in eerste instantie aan dat partijen met een Curaçao-licentie per eind 2023 hun licentie zouden moeten vernieuwen om nog legaal te blijven. De wet die dat zou regelen, is echter afgewezen. Hoe het nu verder moet met de Curaçao-licenties, is nog altijd onderwerp van discussie.

Opkomst illegale online casino’s

Toen in oktober 2021 online gokken in Nederland eindelijk werd gelegaliseerd, was de verwachting dat daarmee illegale online casino’s een pas op de plaats zouden maken en zich niet meer zo nadrukkelijk op Nederlanders zouden richten. De waarheid blijkt echter weerbarstiger.

Sinds de legalisering van online gokken wordt gemeten welk deel van de Nederlanders uitsluitend bij legale partijen gokt. Dat wordt de kanalisatiegraad genoemd. Die zat jarenlang boven de 90 procent, maar lijkt daar anno 2024 langzaam onder te gaan zakken.

Dat betekent dat zo’n 10 procent van de regelmatig gokkende Nederlander ook, of zelfs uitsluitend, bij illegale online casino’s gokt. Dat lijkt weinig, maar als tien procent van de Nederlanders illegale drank of illegale tabak zou gebruiken, zou dat een groot maatschappelijk probleem zijn. In beginsel is dat voor de kansspelmarkt niet anders. Ophef rondom de dalende kanalisatiegraad blijft echter voorlopig uit.

Strenger wordende regels voor legale partijen

De belangrijkste reden van de dalende kanalisatiegraad moet waarschijnlijk worden gezocht in het alsmaar strenger worden van regels voor legale kansspelaanbieders. Die strenge regels zijn bijvoorbeeld:

• Een vaste speellimiet van 700 euro per maand.
• Een verbod op ongerichte gokreclame in het openbaar.
• Een verbod op ongerichte online gokreclame.
• Een sponsorverbod voor kansspelaanbieders.

Deze regels waren er in oktober 2021 allemaal nog niet, maar zijn in de jaren na de legalisering van online gokken ingevoerd. Het leidt ertoe dat legale aanbieders steeds moeilijker kunnen adverteren en hun publiek steeds slechter bereiken. Die komen vervolgens sneller in het illegale circuit terecht. Illegale aanbieders adverteren immers probleemloos via betaalde Google-advertenties, want hebben lak aan wet- en regelgeving. Bovendien hoeven ze geen kansspelbelasting af te dragen en hebben ze vaak dus diepere zakken dan bonafide, legale partijen die het spel netjes willen spelen.

 

Uitgebreide netwerken

Niet alle mensen die in illegale casino’s gokken, doen dat alleen maar omdat ze er ‘per ongeluk’ terechtkomen door een foute advertentie op Google. Zeker als het om illegale fysieke casino’s en gokhallen gaat, komen mensen daar heel gericht.

RTV Oost ontdekte in juni 2024 dat er in Twente uitgebreide netwerken zijn waarbinnen telkens nieuwe, illegale gokgelegenheden uit de grond worden gestampt. Dat gebeurt dan bijvoorbeeld in cafés, kapperszaken of autogarages. Na sluitingstijd gaan de luiken dicht, maar de achterdeur open. Het casino is dan geopend.

Op die manier wordt er, volledig buiten het zicht van autoriteiten, voor tienduizenden euro’s op een avond vergokt. In een gemiddeld spel gaat zo’n 15.000 euro om, zeggen betrokkenen desgevraagd tegen RTV Oost. Op de hoogte van de nieuwste goklocaties blijf je via WhatsApp-groepen. En meldingen bij de politie? Die worden nauwelijks gemaakt. De gokkers zijn niemand tot last. Maar het leidt wel tot schrijnende gevallen, waarbij gokverslaafden tot aan de laatste cent doorgaan, en vervolgens leningen afsluiten bij dubieuze figuren die ze nooit zullen kunnen afbetalen.

De strijd gaat voort

Het illegale gokcircuit bestaat daarmee nog altijd in Nederland, ondanks een uitgebreid legaal aanbod van offline én online casino’s. Wat dat betreft is er niet zoveel veranderd sinds een paar honderd jaar geleden, toen er nog steeds illegale loterijen waren, terwijl de staat een legale loterij organiseerde.

Omdat het illegale gokcircuit ook veel andere vormen van misdaad met zich meebrengt – zoals prostitutie, drugshandel, belastingontduiking en afpersing – raden we bij Onlinecasino.amsterdam aan om altijd en uitsluitend te gokken bij legale aanbieders. Of je nu een fysiek casino bezoekt of online een avondje wilt gokken, zorg dat je naar een legale aanbieder met een vergunning gaat. Dat geeft je als speler alleen maar voordelen, en je weet zeker dat je niet bijdraagt aan allerlei vormen van criminaliteit.

Wil je zeker weten dat je altijd bij een legaal, Nederlands casino gokt? Bookmark dan onze top 10 casino pagina en link vanaf daar eenvoudig, snel en veilig door naar alle legale online casino’s van Nederland.