Besluit orka: invulling in de praktijk

Er is veel te doen rondom het Besluit orka (Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand). Zo zijn er eerder vragen gesteld door een drietal politieke partijen. Minister Weerwind heeft antwoord gegeven op deze Kamervragen (ingezonden op 12 juni 2023, 2023Z10614) die gesteld waren door Bikker, Van Nispen en Kuik. De gestelde Kamervragen van de drie politieke partijen hebben betrekking op de handhaving door de Kansspelautoriteit van het verbod op ongerichte gokreclame per 1 juli 2023. Dit naar aanleiding van een speech van de voorzitter van de Kansspelautoriteit, René Jansen, tijdens het Gaming in Holland event.

Kijken hoe de regels in de praktijk uitpakken

De voorzitter van de Ksa liet in de speech weten niet direct strikt handhavend op te treden na de invoering van het Besluit orka (Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand). De genoemde Kamerleden van de ChristenUnie, SP en CDA stellen daar vraagtekens bij en hebben om deze reden Kamervragen ingediend. Dit om duidelijkheid te krijgen over het wel of niet direct handhaven van overtredingen in het kader van het beschermen van kwetsbare groepen tegen gokverslaving. Er is echter meer onduidelijkheid over de invulling en uitvoering in de praktijk.

Onduidelijkheid over invulling in de praktijk

Het zijn niet alleen politieke partijen die vinden dat er sprake is van onduidelijkheid over de invulling in de praktijk van het Besluit orka. TOTO stopt bijvoorbeeld de samenwerking met casino affiliates om meer duidelijkheid te krijgen over de omgang met het Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand.

De stopzetting van deze samenwerking duurt in elk geval een maand na de inwerkintreding van het verbod. TOTO had namelijk graag meer handvatten verwacht van de Kansspelautoriteit, zodat er duidelijke richtlijnen zijn over de invulling van de voorwaarden. Er blijft voor TOTO nog te veel onzekerheid hoe de ontwikkelingen zich ten opzichte van de wettelijke verplichtingen verhouden.

“Hoewel de verwachting was dat de Kansspelautoriteit met nadere richtlijnen zou komen over de invulling van deze voorwaarden, is dat (nog) niet gebeurd.”
TOTO

Overigens hebben BetCity en Holland Casino al eerder in de maand juni de samenwerking met affiliates opgezegd. Hier is voor gekozen om te voldoen aan het tweede lid van artikel 2ab van Besluit orka, waarin staat dat de kansspelaanbieder de best beschikbare maatregelen moet nemen om ervoor te zorgen dat een reclame- of wervingsactiviteit een persoon niet bereikt.

Boete niet altijd de beste keuze

Uit de antwoorden van de minister voor Rechtsbescherming op de Kamervragen blijkt dat het direct opleggen van een boete niet altijd de beste keuze is. De minister voor Rechtsbescherming geeft bijvoorbeeld aan dat niet zichtbare maatregelen vaak effectiever zijn dan een boete opleggen. Bij niet zichtbare maatregelen valt er denken aan normstellende gesprekken. Dit sluit dus aan bij wat René Jansen eerder in de speech liet weten door er in de beginperiode na de invoering van Besluit orka er niet meteen met een gestrekt been in te gaan.

De voorzitter van de Ksa heeft al laten weten dat het gedurende de eerste periode beter is om in de praktijk een beeld te krijgen van de manier waarop de markt zich aanpast aan de voorwaarden, zoals deze in het Besluit orka zijn opgenomen.

Dialoog met gokbranche

Minister Weerwind heeft met het beantwoorden van de Kamervragen laten blijken de houding van de Kansspelautoriteit te ondersteunen. Uiteraard dienen de kansspelaanbieders zich daarbij wel te houden aan de voorwaarden van Besluit orka en niet de grens moeten opzoeken, zoals René Jansen in de eerdere speech aangaf. Het aangaan van een dialoog met aanbieders van online kansspelen is wat dat betreft een beter uitgangspunt.

Richtlijnen en individuele normstellende gesprekken

De Ksa gaat in het begin monitoren hoe de nieuwe regels worden nageleefd. Aan de hand hiervan komen er vervolgens richtlijnen op welke manier de Ksa in de praktijk daarmee omgaat. Naast het opstellen van bredere richtlijnen is het ook mogelijk om normstellende gesprekken te voeren in individuele situaties. Bijvoorbeeld met betrekking tot het uitleggen van praktische vraagstukken. Een concreet voorbeeld betreft het meten van ongerichte online reclame, want die dient voor 95% personen van minimaal 24 jaar te bereiken.

eerwind niet in gesprek met Ksa

In de antwoorden van de Kamervragen laat minister Weerwind weten niet met de Ksa in gesprek te gaan naar aanleiding van de speech van René Jansen. De minister is van mening dat de uitgedragen lijn van de voorzitter betreffende toezicht en handhaving van het Besluit orka daar geen aanleiding toegeeft. Overigens meldt minister Weerwind nog dat illegale online casino’s zich sowieso niet houden aan de wet- en regelgeving met betrekking tot reclame voor online kansspelen.

 

Antwoorden op Kamervragen(26-06-2023)

Hieronder staan de antwoorden op de schriftelijke vragen, gegeven door de minister voor Rechtsbescherming.

Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van de speech die is gegeven door de voorzitter van de Kansspelautoriteit op 8 juni jongstleden bij de jaarlijkse conferentie van “Gaming in Holland”?

Antwoord op vraag 1
Ja.

Vraag 2
Is het juist dat de voorzitter van de Kansspelautoriteit bij een conferentie met gokpartijen heeft gezegd niet direct stevig te handhaven op overtredingen van het aanstaande verbod op ongerichte reclame voor online kansspelen?

Antwoord op vraag 2
De voorzitter van de Kansspelautoriteit (Ksa) heeft op 8 juni 2023 tijdens een congres binnen de kansspelsector ‘Gaming in Holland’ een speech gegeven. De voorzitter van de Ksa heeft daarin benadrukt dat vergunde aanbieders te allen tijde de verplichting hebben om de regels na te leven. Hij deed de oproep om niet ‘achterover te leunen’ en op nadere richtlijnen van de Ksa te wachten, maar zelf de regels strikt uit te leggen, daarbinnen te opereren en niet de grenzen op te zoeken. Bij overtredingen van de regels zal de Ksa uiteraard optreden. Daarbij heeft hij verder kenbaar gemaakt dat de Ksa in het begin zal inzetten op monitoring van de naleving van de nieuwe regels en op basis van de bevindingen zal aangeven hoe de Ksa in de praktijk met de nieuwe regels zal omgaan. Dit kan bestaan uit brede richtlijnen of in individuele casus uit normstellende gesprekken. Daarbij gaat het dan specifiek om de uitleg van praktische vraagstukken, bijvoorbeeld hoe gemeten moet worden dat met online reclame minimaal 95% personen van 24 jaar of ouder zijn bereikt.

Vraag 3
Wat vindt u hier van?

Antwoord op vraag 3
Het is aan de Ksa om nader invulling te geven aan de wijze waarop zij toezicht houdt en handhaaft op naleving van het reclameverbod. Ik begrijp dat de Ksa de ruimte neemt om zorgvuldig te kijken hoe het verbod in de praktijk werkt en hoe zij effectief toezicht kan houden en kan handhaven. Daarnaast is de ervaring dat de werkwijze van de Ksa om eerst normoverdragende gesprekken te voeren alvorens over te gaan tot handhaving, effectief is.

Net als de Ksa verwacht ik van de vergunde aanbieders dat zij niet achteroverleunen en niet de grenzen opzoeken. Met het verbod op ongerichte reclame wordt met name beoogd kwetsbare groepen, in het bijzonder jongeren, te beschermen. Uitgangspunten bij de inrichting van het verbod zijn geweest dat het verbod zoveel mogelijk bescherming biedt, maar tegelijk nog ruimte laat om op het legale aanbod van online kansspelen te kunnen attenderen. In verband hiermee zijn strenge voorwaarden opgenomen in het Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand (Besluit orka). Het is zoals gezegd aan de Ksa om nader invulling te geven aan de wijze waarop deze voorwaarden precies moeten worden nageleefd en hoe de naleving moet worden aangetoond.

Vraag 4
Welk signaal gaat hier van uit naar de verslavingszorg, mensen die te maken hebben of hadden met gokverslaving en ook naar de Kamer die al lange tijd oproept om te komen tot een verbod?

Antwoord op vraag 4
Zoals beschreven in antwoord op vraag 3 ben ik van mening dat de werkwijze van de Ksa robuust is. Een belangrijker signaal dient in mijn beleving vooral uit te gaan van de vergunde aanbieders, die moeten laten zien het verbod te respecteren en daarmee de bescherming van kwetsbare groepen voorop te stellen. Deze noodzakelijke bescherming en de daarover geuite zorgen van deskundigen over de invloed van ongerichte reclame op kwetsbare personen is juist de reden dat nu, voorafgaande aan de evaluatie van de wet koa, een verbod op ongerichte reclame voor online kansspelen is ingesteld.

Vraag 5
Deelt u de constatering dat het verbod op ongerichte reclame voor online kansspelen al ruim anderhalf jaar in voorbereiding is, dat de contouren van dit verbod inmiddels al elf maanden duidelijk zijn en dat zeker met de vertraging van een half jaar er afdoende voorbereidingstijd is geweest voor de gokbranche om zich aan te passen aan de aangescherpte reclameregels?

Antwoord op vraag 5
De vergunde aanbieders en ook mediapartijen konden zich voorbereiden op een vergaand reclameverbod vanaf het moment dat door uw Kamer de motie met betrekking tot een verbod op ongerichte reclame is aangenomen in december 2022. De definitieve tekst van het verbod is in het Staatsblad gepubliceerd op 19 april 2023. Vanaf dat moment hadden partijen iets meer dan de gebruikelijke termijn van twee maanden om het Besluit orka te implementeren. Ik ben van mening dat kansspelaanbieders daarmee genoeg tijd hebben gehad om zich voor te bereiden op het aanstaande verbod.

Vraag 6
Bent u het met ons eens dat de voornaamste aanleiding van het advertentieverbod, namelijk het voorkomen van onmatig spelgedrag en verslaving bij kwetsbare groepen, niet gebaat is bij een toezichthouder die voorzichtigheid betracht bij handhaving van het advertentieverbod en de nieuwe regels voor reclame op online platforms?

Vraag 7
Bent u het er tevens mee eens dat waar het het verbod op online ongerichte reclame betreft, de Kansspelautoriteit ook een voor de branche heldere en voorspelbare norm zou kunnen stellen door elke overtreding te beboeten?

Antwoord op vragen 6 en 7
In het verlengde van mijn antwoord op de vragen 3 en 4 vind ik het belangrijk dat toezicht en handhaving effectief zijn. Dit betekent dat de vergunde marktpartijen waar nodig ertoe worden bewogen om zich aan de wet- en regelgeving te houden. Om dit te bereiken zijn vaak niet zichtbare maatregelen, zoals normstellende gesprekken, effectiever dan het opleggen van een boete. Wat uiteraard niet wegneemt dat overtredingen bestraft kunnen worden in de vorm van een boete. Het is aan de Ksa om de afweging te maken wat de meest passende interventie is, waarbij evidente overtredingen uiteraard strenger worden aangepakt.

Vraag 8
Bent u bereid in gesprek te gaan met de Kansspelautoriteit over genoemde uitspraken en daarbij in het bijzonder de boodschap over te brengen dat het verbod op ongerichte reclames er op gericht is om risicogroepen te beschermen tegen onmatig gokgedrag en gokverslaving en dat dit vraagt om een Kansspelautoriteit die stevig en normstellend optreedt?

Antwoord op vraag 8
In de gesprekken die ik met de Ksa heb is toezicht en handhaving een belangrijk thema. Dit betreft niet alleen toezicht en handhaving van reclameregels voor vergunde aanbieders, maar bijvoorbeeld ook de handhaving en daarmee tegengaan van illegaal aanbod. In dat kader merk ik op dat illegale aanbieders zich doorgaans aan geen enkele reclamebeperking houden wanneer daartoe ruimte wordt geboden. Ik zie in de door de voorzitter uitgedragen lijn voor toezicht en handhaving van de nieuwe reclameregels geen bijzondere aanleiding om in gesprek te gaan.

Hoe nu verder?

De antwoorden op de Kamervragen zijn duidelijk, maar voor de online casino’s blijven er blijkbaar nog genoeg onzekerheden over voor wat betreft het invullen van de regels betreffende ongerichte gokreclame. TOTO neemt in elk geval een maand pauze aangaande de samenwerking met affiliates. BetCity en Holland Casino zijn al met affiliates gestopt, maar er zijn nog altijd legale online casino’s in Nederland die de samenwerking gewoon doorzetten. De praktijk wijst straks uit op welke manier Ksa gaat handhaven, waarbij het dus niet waarschijnlijk is dat legale online casino’s direct met een boete te maken krijgen als de regels van Besluit orka niet strikt worden nageleefd.