Richtlijnen reclameverbod online gokken | Wat mag wel en wat niet?

Franc Weerwind heeft als minister voor Rechtsbescherming onlangs bekendgemaakt dat er per 1 juli 2023 definitief een verbod op ongerichte gokreclame komt. Dit betekent dat er vanaf de genoemde ingangsdatum op veel plekken geen reclame voor online gokken meer te zien is. De reclameborden in bushokjes verdwijnt en ook op televisie en radio is er geen gokreclame meer te zien of te horen. Doel van dit alles is het voorkomen van gokverslaving. De nieuwe regels hebben uiteraard een grote impact op online casino’s net als op de mediabranche, zoals reclamepartijen en marketingbureaus.

Wat is ongerichte gokreclame?

Het verbod richt zich op ongerichte gokreclame en dit zijn uitingen die zonder dat iemand ernaar op zoek is, in beeld komt of te horen is. Bijvoorbeeld een reclamespotje op televisie, of reclame op de radio, maar ook sponsorborden langs een voetbalveld. Ook een naam van een online casino op een voetbalshirt is ongerichte reclame net als billboards langs de snelweg en reclame in bushokjes. Dit is reclame zonder dat je er zeg maar zelf naar op zoek bent of om gevraagd hebt.

Verbod op ongerichte gokreclame in verschillende fases

Het verbod op ongerichte gokreclame komt tot stand in verschillende fases. Per 1 juli 2023 is het verboden om ongerichte reclame uit te zenden via de radio, televisie of in publieke ruimtes. Op 1 januari 2024 komt daar een verbod bij voor sponsoring van evenementen en programma’s. Een jaar later, is het per 1 januari 2025 verboden om aanbieders van online kansspelen als shirtsponsor te laten optreden of op andere wijze op sportlocaties reclame te laten zien.

• 1 juli 2023: ongerichte reclames op televisie, radio en in publieke ruimtes
• 1 januari 2024: sponsoring van evenementen en programma’s
• 1 januari 2025: shirtsponsoring en reclame op sportlocaties

Toegestaan: online gokreclame via internet en direct mailing

Er blijven ondanks het verbod op ongerichte reclame voor online gokken nog een aantal mogelijkheden over. Het is in de mediabranche, zoals voor reclamebureaus en marketingpartijen vanaf 1 juli 2023 onder voorwaarden nog wel toegestaan om online gokreclame te maken. Verder is het nu al en straks ook nog mogelijk om via direct maling gerichte reclame voor online gokken te versturen. Dit mag echter alleen als de ontvanger minimaal 24 jaar is. Op deze manier worden de jongvolwassenen tot en met 23 jaar extra beschermd tegen de risico’s van het ontwikkelen van een gokverslaving.

Bescherming voor kwetsbare groepen

De overheid ziet jongeren tot en met 23 jaar als een kwetsbare groep die beschermd moet worden tegen de risico’s van online gokken. Het aantal reclames is sinds de opening van de gokmarkt op 1 oktober 2021 overweldigend geweest. Dit is onder meer te zien aan de reclame van online casino’s op shirts van voetbalclubs en aan de reclameborden langs sportvelden. Ook op televisie was er een overvloed aan gokreclame te zien van partijen die een kansspelvergunning van de Kansspelautoriteit in het bezit hebben. 

De politiek zag met lede ogen aan dat vooral jongvolwassen en andere kwetsbare groepen verleid werden om online te gaan gokken. Er volgde al snel een verbod om bekende personen in reclamespotjes te laten optreden voor online casino’s. Ook de reclametijden op televisie werden verschoven. Dit was blijkbaar nog niet genoeg, want minister Weerwind zag verder graag dat er een nog uitgebreider verbod kwam op ongerichte gokreclame. Dat verbod ligt er nu met 1 juli 2023 als ingangsdatum. 

Verdere uitbreiding van verbod op gokreclame

Het verbod op ongerichte gokreclame krijgt in de toekomst een nog grotere reikwijdte. De sponsormogelijkheden van online casino’s worden namelijk ingeperkt. Dit geldt zowel voor bijvoorbeeld shirtsponsorering van sportclubs als voor het sponsoren van evenementen. Er is hiervoor wel een overgangsperiode van toepassing. Dit om clubs en organisaties de kans te geven naar andere sponsors op zoek te gaan. Bovendien zijn er tussen online casino’s en sportclubs contracten afgesloten en is het budget daar mede op gebaseerd. 

 

Met ingang van 1 juli 2024 komt er al een einde aan het sponsoren van evenementen. Daarna volgt per 1 juli 2025 een verbod voor online casino’s en bookmakers voor sponsoring van sportclubs. Op de voetbalshirts van profclubs prijken dan geen namen meer van online kansspelaanbieders. Door het uitgebreide verbod op ongerichte gokreclame komen kwetsbare groepen en jongvolwassenen minder snel in aanraking met aanbieders van online kansspelen.

Uitzondering voor land-based kansspelen

Er is bij het ontwikkelen van het reclameverbod voor online gokken in eerste instantie gedacht aan het maken van een onderscheid tussen casinospellen en loterijen. Casinospellen worden gezien als hoog-risico kansspelen en loterijen als laag-risico kansspelen. 

Er is later op dit onderscheid teruggekomen door een scheiding aan te brengen tussen online kansspelen en land-based kansspelen. Hierdoor is er een uitzonderingspositie ontstaan voor de zogenoemde land-based aanbieders. 

Het verbod op ongerichte gokreclame dat wettelijk is vastgelegd, richt zich dus uitsluitend op reclame voor kansspelen op afstand. Hier is voor gekozen, omdat na de opening van de gokmarkt vooral de ongerichte reclame voor online gokken een grote toevlucht heeft genomen. Verder blijkt uit onderzoek dat er vooral bij het gokken via internet sprake is van het ontwikkelen van problematisch speelgedrag.

Voorwaarde voor online reclame

In de media dient er zodra het verbod op ongerichte gokreclame ingaat rekening te worden gehouden met voorwaarden voor online reclame. De mogelijkheden voor reclame- en marketingbureaus beperken zich wat dat betreft eveneens. Er zijn in het besluit voor het gokreclameverbod specifieke regels van toepassing op online reclame. 

95% 24+

Iedere website die online gokreclame vertoont, moet straks aantonen dat de reclame in elk geval 95% van de bezoekers met een leeftijd van minimaal 24 jaar heeft bereikt. Hoe dit in de praktijk vorm krijgt, is nog even afwachten. Online casino’s beschikken in elk geval over geboortedata van geregistreerde bezoekers. Een optie is om bij het bezoeken van de website een venster te tonen, waarin de bezoeker moet aangeven minimaal 24 jaar te zijn.

Dit is nog specifieker te maken door drie opties te bieden, zoals:

• Jonger dan 18 jaar
• Van 18 tot en met 23 jaar
• 24 jaar of ouder

De leeftijdsbepaling wordt onder meer ook gebruikt bij het online kopen van alcoholische dranken. Bezoekers van dergelijke websites dienen bijvoorbeeld aan te geven of zij 18 jaar of ouder zijn. Bij een leeftijd beneden 18 jaar wordt er vervolgens geen toegang geboden tot de website. 

Optie uitschakelen gokreclame

Een andere voorwaarde die in het besluit is neergelegd, betreft de optie voor gebruikers van een app of website om gokreclame uit te schakelen. Een bezoeker die geen advertentie voor online casino’s wil zien, moet deze optie kunnen uitschakelen. 

Artikel 1 onder e, Bwrvk schrijft voor dat vergunninghouders gehouden zijn om mensen in de gelegenheid te stellen kenbaar te laten maken geen reclame te willen krijgen. Dit kan ook eventueel via hulp van derden, bijvoorbeeld als de reclameactiviteiten zijn uitbesteed aan een reclame- of marketingbureau. Een manier om aan deze voorwaarde te voldoen, is door bij het bezoeken van een website of openen van een account de gebruiker de keuze te bieden wel of geen reclame te ontvangen.

Direct mailing: gerichte gokreclame

Aanbieders van online kansspelen en websites en andere partijen die actief zijn in de online gokbranche krijgen nog wel de gelegenheid om van direct mailing gebruik te maken. Dit is al toegestaan, maar wel met een leeftijdsgrens. Het is verboden om gokreclame per mail naar een jongvolwassene in de leeftijd tot en met 23 jaar te sturen. Direct mailing met aanbiedingen en promoties is wat dat betreft dus alleen toegestaan als de ontvanger 24 jaar of ouder is. Direct mailing is bovendien te kenmerken als gerichte gokreclame, zoals met het aanbieden van promoties aan spelers die over een spelersaccount in een online casino beschikken. 

Impact op media- en reclamebranche

De beperkende maatregelen om ongerichte gokreclame te vertonen, hebben uiteraard impact op de media- en reclamebranche. De aandacht moet worden verlegd naar online kanalen, zoals naar websites, apps en social media. Daarbij is er een onderscheid te maken tussen betaald adverteren en op organische wijze reclame maken in de zoekmachine. Ook wordt het nog belangrijker om direct mailing in te zetten. Op deze wijze blijven bestaande spelers betrokken bij het online casino. Bovendien kan gerichte reclame via mailing ertoe leiden dat spelers in de verleiding komen ongepland een bezoek aan het online casino te brengen. 

Nieuwe klanten werven

Er zijn online casino’s die via direct mailing ook een nieuwe groep klanten willen bereiken. Dit door bijvoorbeeld via een persoonlijke e-mail de speler aan te sporen vrienden uit te nodigen online te gaan gokken. Hier staat dan een beloning tegenover als de genodigde een account opent en geld stort om in het online casino te gokken. Het is dus voor alle partijen in de reclame- en marketingbranche van belang om op een creatieve manier binnen de regels van de wet reclame te maken.

Meer gokreclame, minder gokverslaafden

De gokreclame heeft vanaf het moment van opening van de gokmarkt op 1 oktober een grote toevlucht heeft genomen, maar het aantal gokverslaafden is gedaald. Dit blijkt uit de gegevens van Ladis (landelijk informatiesysteem). De cijfers laten zien dat er in 2021 een daling van het aantal gokverslaafden is geweest van 10%. In 2022 heeft deze daling zich verder doorgezet.

Overheid voor legale online gokmarkt

De overheid is voorstander van een legale online gokmarkt en daarom is deze ook in oktober 2021 opengesteld voor aanbieders van online kansspelen. Er zijn echter al snel restricties gekomen betreffende de manier van reclame maken. Het tegengaan van gokverslaving is de achterliggende reden, maar aan de andere kant wil de overheid dat mensen in Nederland bij legale aanbieders gaan spelen.

Opvallend aan alle regels is dat het wel toegestaan blijft om via internet ongerichte reclame voor online gokken te maken. Er is hier echter ook een keerzijde aan, want via Google zijn ook de illegale online casino’s te zien. De kans bestaat dan ook dat de goedwillende speler in Nederland die nergens meer ongerichte gokreclame ziet bij een illegaal casino uitkomt.

De overheid beperkt de legale online casino’s op het gebied van het maken van ongerichte reclame, maar doet ogenschijnlijk niets aan reclame op internet van illegale online casino’s. Wie bijvoorbeeld zoekt op ‘de beste online casino’s’, kan zomaar uitkomen bij een website die illegale online casino’s promoot. Dat is natuurlijk net niet de bedoeling van de overheid, maar door de consument in het bewustzijn te beperken door het verbod op ongerichte gokreclame in te voeren, kan dit wel een onbedoeld gevolg zijn.

Welke gokreclame mag nog wel?

Aanbieders van online kansspelen mogen online gokreclame vertonen en via direct mailing gerichte gokreclame versturen. Bij direct mailing is reclame alleen toegestaan als de ontvanger minimaal 24 jaar is. Bij het gebruik van een zoekmachine, zoals Google, is het mogelijk om goktermen in te voeren, zoals ‘legaal online casino’ of ‘online casino met vergunning’, maar ook ‘online gokken’ of ‘het beste online casino‘.

Bij het invoeren van dergelijke zoekwoorden is de gebruiker gericht op zoek naar informatie. Er verschijnen dan relevante websites, maar ook betaalde advertenties. In dat opzicht is de reclame niet zozeer ongericht, want de gebruiker van de zoekmachine is ernaar op zoek. Dit betekent echter ook dat kwetsbare groepen van deze mogelijkheid gebruik kunnen maken. Bij direct mailing is er sprake van een klantenbestand.

De ontvanger heeft dan vooraf toestemming gegeven om gokreclame te ontvangen. Een online casino mag direct mailing alleen voor reclame en promoties gebruiken als de ontvanger niet tot de kwetsbare groep behoort en dus minimaal 24 jaar is.

Symboolpolitiek

De overheid heeft de online gokmarkt gelegaliseerd om deze beter te reguleren en om kwetsbare groepen te beschermen tegen de risico’s van online gokken. Online casino’s met een vergunning hebben klanten nodig en het maken van reclame is daar een aangewezen instrument voor.

Dezelfde overheid die de online gokmarkt heeft opengesteld, beperkt de aanbieders van online kansspelen echter om reclame te maken. Dit lijkt wat weg te hebben van symboolpolitiek. Mede ook in het licht bezien dat het aantal gokverslaafden volgens Ladis is gedaald sinds de online casino’s zijn opengegaan. Juist in de beginperiode is er enorm veel gokreclame geweest.

Minister Weerwind heeft laten weten dat reclame een instrument is om consumenten de weg te wijzen naar het legale gokaanbod, maar wijst erop dat verslavingspreventie zwaarder weegt. Vooral als het gaat om de bescherming van kwetsbare groepen, waar jongvolwassenen toebehoren.

Bescherming tegen gokverslaving

Online gokken is tegenwoordig legaal bij een aanbieder van online kansspelen die over een vergunning van de Kansspelautoriteit beschikt. Het legaliseren van de online gokmarkt geeft de Kansspelautoriteit de mogelijkheid om spelers in Nederland een betere bescherming te bieden tegen gokverslaving. Bovendien zorgt de legalisatie ervoor dat witwassen en fraude beter zijn te voorkomen.

De bescherming van spelers in Nederland is alleen uitvoerbaar als deze naar het aanbod met legale online casino’s worden verwezen. Het verbod op gokreclame draagt daar niet aan bij en ziet de toeleiding naar legale online casino’s zelfs in de weg. Internet is straks het belangrijkste kanaal voor consumenten die online willen gokken en op zoek zijn naar een online casino of bookmaker. Dit brengt het risico met zich mee dat de consumenten bij het illegale aanbod terechtkomen.

Geen rolmodellen meer

Er mogen geen rolmodellen, zoals bekende ex-profvoetballers, ingezet worden om gokreclame te maken. Dit verbod is sinds 30 juni 2022 (publicatie in Staatscourant op 2 mei 2022) van toepassing en geldt voor televisie, online, bushokjes en geprinte reclame, zoals in kranten en tijdschriften.

Er zijn meerdere reclames geweest, waarin rolmodellen een prominente rol hebben gekregen. Denk alleen maar aan de rol van Koning TOTO, waar Dick Advocaat en Wesley Sneijder een rol in commercials toebedeeld hebben gekregen. Naast dat er bekende Nederlanders in spotjes te zien zijn geweest om TOTO te promoten, geldt dit eveneens voor BetCity net als voor Jacks.nl.

Er zijn dan ook nogal wat bekende personen die zich hebben laten inhuren om gokreclame te maken voor uiteenlopende aanbieders van online kansspelen. Bijvoorbeeld onder meer Nathan Rutjes, Kim Feenstra, Sjaak Swart, Jack van Gelder, rapper Donnie, Mental Theo, Ellie Lust en Royston Drenthe. Dit type rolmodellen is nu dus echter niet meer te zien.

Vergunninghouders mogen sinds het verbod op 30 juni 2022 geen rolmodellen meer gebruiken voor wervings- en reclamedoelen. Dit betekent dat topsporters niet meer mogen optreden, maar ook geen andere personen die publieke bekendheid genieten. Deze definitie van een rolmodel kent een verdere specificatie met voorbeelden:

• beroepssporter, trainers of anderen met een publiek zichtbare rol binnen de professionele sport
• Presentator, acteur, zanger, regisseur of anderen met een publiek zichtbare rol binnen de industrie van televisie, entertainment, film, theater of muziek
• Modeontwerper, model, influencer, journalist, vlogger, columnist of anderen met een publiek zichtbare rol in de modebranche of schoonheidsindustrie
• Politieke persoon, zoals vertegenwoordiger van een politieke persoon of anderen die binnen de regionale, lokale of landelijke politiek een publiek zichtbare rol hebben
• Bekende deelnemer aan kansspelen of anderen die herkenbaar zijn door een publiek zichtbare rol in de gokindustrie
• Personen met een maatschappelijke voorbeeldfunctie

Selectief verbod

Er is een overvloed van gokreclame te zien geweest op onder meer televisie. Dit is logisch, omdat de online casino’s en online bookmakers na het opengaan van de gokmarkt natuurlijk spelers wilden aantrekken. Dit is alleen mogelijk door te laten weten dat je bestaat en televisie is daar net als radio en sponsoring een uitstekend instrument voor.

De politiek vond het al snel te veel worden en maakte zich zorgen om de kwetsbare groepen. Het lijkt er echter op dat er wel sprake is van een selectief verbod. Wie kent namelijk niet de reclames van de Postcode Loterij, Staatsloterij, Holland Casino en TOTO? Die waren al veelvuldig te zien en zelfs lang voordat de online gokmarkt in Nederland is opengegaan. Daarnaast is het natuurlijk zo dat Holland Casino net als TOTO en de Staatsloterij in handen is van de overheid.

Het frappante is dat juist de aanbieders van online kansspelen die van de overheid zijn het meeste geld hebben uitgegeven aan gokreclame in de laatste drie maanden van 2021. TOTO heeft volgens onderzoeksbureau in die periode zelfs 10 miljoen euro aan reclame besteed. Holland Casino doet er haast niet voor onder en heeft in het vierde kwartaal van 2021 rond de 8,5 miljoen euro uitgegeven aan reclame.

Negatief effect voor nieuwe partijen

De online casino’s die in Nederland al actief zijn met een vergunning hebben een grote voorsprong op nieuwe partijen. Er zijn nog altijd een aantal aanbieders die bezig zijn met het verkrijgen van een vergunning. Of de vergunning al in het bezit hebben, maar het online gokplatform nog niet hebben geopend.

De nieuwe aanbieders van online kansspelen lopen achter de feiten aan, want deze mogen niet meer volgens de oude regels ongerichte gokreclame maken. Een nadeel van andere nieuwe partijen die al wel actief zijn, is dat deze een achterstand hebben qua naamsbekendheid. TOTO en Holland Casino zijn nog een stuk bekende bij het Nederlandse publiek dan bijvoorbeeld Circus Casino, Casino777 en Kansino.

Waarschuwingstekst verplicht

De Wet Kansspelen op afstand schrijft voor dat aanbieders van online kansspelen een waarschuwingstekst moeten tonen op reclame en wervingsuitingen. Dit om te laten weten dat deelname aan kansspelen risico’s met zich meebrengt. Wat kost gokken jou? Stop op tijd. 18+. Dit is de betreffende waarschuwingszin die sinds 1 april 2022 verplicht is om te tonen, zoals op de website van een online casino.

Preventiebeleid tegen gokverslaving

Aanbieders van online kansspelen vervullen een belangrijke rol in het preventiebeleid om gokverslaving te voorkomen. Een verbod op ongerichte gokreclame of het aanbieden van bonussen aan kwetsbare groepen is daar onderdeel van. Daarnaast is het verplicht om vast te leggen op welke wijze het preventiebeleid vorm heeft gekregen. Een online casino houdt daarom bijvoorbeeld de speeltijd bij net als het aantal stortingen. Spelers krijgen daarbij de gelegenheid zelf speellimieten en stortingslimieten in te stellen.

 

Reclamecode Online Kansspelen

Er is in december 2021 een officiële Reclamecode Online Kansspelen ingevoerd in Nederland. Deze reclamecode is tot stand gekomen door de samenwerking van verschillende partijen. De geldende afspraken zijn onder meer gemaakt door aanbieders van online kansspelen en mediabedrijven samen met de Stichting Reclame Code. De Reclamecode Online Kansspelen kende eerdere een geldigheid tot 1 maart 2023, maar is verlengd tot de inwerkingtreding van het verbod op ongerichte gokreclame.

Het doel van het invoeren van de Reclamecode Online Kansspelen is om het aantal gokreclames te beperken en afspraken te maken over bijvoorbeeld uitzendtijden. Overigens heeft de Consumentenbond de samenwerking opgezegd met de stichting op 14 december 2022. Dit met als reden dat de gemaakte afspraken niet ver genoeg gaan.

De Consumentenbond kon zich niet vinden in de goedkeuring die de Stichting Reclame Code heeft gegeven betreffende de Reclamecode Online Kansspelen. Het beschermen van kwetsbare groepen tegen gokreclames blijft wel onder de aandacht van de Consumentenbond. Bijvoorbeeld door gesprekken aan te gaan met de politiek net als met de Kansspelautoriteit.

Afspraken Reclamecode Online Kansspelen

Er zijn verschillende afspraken gemaakt betreffende de Reclamecode Online Kansspelen. Er is bijvoorbeeld overeengekomen dat gokreclame op tv niet tussen 06:00 en 21:00 uur mag worden uitgezonden. Daarbij geldt per reclameblok een maximaal aantal van drie gokreclames voor risicovolle kansspelen. Verder is het niet toegestaan om gokreclame te maken bij zenders die een kwart bereik hebben onder minderjarigen en jongvolwassenen.

Het is eveneens niet toegestaan om gokreclame te maken in de omgeving van scholen, ziekenhuizen, verslavingsinstellingen en pretparken. Ook is overeengekomen dat een casino bonus niet meer dan 250 euro mag bedragen. Daarbij is het van belang dat de bonusvoorwaarden duidelijk en begrijpelijk zijn. Momenteel is het nog mogelijk om zelf als speler limieten in te stellen qua speeltijd en stortingen. Deze limieten zijn wel onderwerp van gesprek, want je kan als speler bij een speeltijdlimiet 24 uur invoeren en de stortingslimiet op tienduizenden euro’s instellen.

Strenge regelgeving ongerichte gokreclames

De weg naar de legalisering van online casino’s en bookmakers in Nederland is lang geweest. Het heeft jaren geduurd voordat Nederland de Wet kansspelen op afstand heeft ingevoerd. Op 1 oktober 2021 was het eindelijk zover. Er is al snel aandacht gekomen om kwetsbare groepen tegen ongerichte gokreclame te beschermen.

De partijen binnen de gokbranche zelf, zoals aanbieders van online kansspelen, hebben zelfs afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld ten aanzien van het tijdstip om op televisie gokreclame te laten zien. In aanvulling daarop is er strenge regelgeving van toepassing, zoals dat reclame en bonussen niet op minderjarigen gericht mag zijn. Dit geldt eveneens voor kwetsbare groepen als jongvolwassenen tot 24 jaar net als voor mensen met gokproblemen, psychische problemen en mensen met een verstandelijke beperking.