Verbod ongerichte gokreclame, maar niet online

De bekende Nederlanders in spotjes op tv en op billboards zijn al verdwenen. Daar komt nu een verbod op ongerichte gokreclame bij. Er is straks geen reclame voor online casino’s op televisie te zien of op de radio te horen. In bushokjes komt weer ruimte voor reclame die wel is toegestaan als het verbod op ongerichte gokreclame per 1 juli 2023 van kracht is.

Een sprong verder in de tijd laat evenementen weer op een andere manier geld binnenhalen. Nog wat verder in de toekomst prijkt er geen online casino meer op shirts van voetbalclubs. Deze krijgen nog even de tijd om zoek te gaan naar een andere shirtsponsor. Doel van dit alles is om de maatschappij en vooral kwetsbare groepen, zoals jongvolwassen tegen gokverslaving te beschermen.

Meer gokreclame, minder gokverslaafden

De gokreclame heeft vanaf het moment van opening van de gokmarkt op 1 oktober een grote toevlucht heeft genomen, maar het aantal gokverslaafden is gedaald. Dit blijkt uit de gegevens van Ladis (landelijk informatiesysteem). De cijfers laten zien dat er in 2021 een daling van het aantal gokverslaafden is geweest van 10%. In 2022 heeft deze daling zich verder doorgezet.

Overheid voor legale online gokmarkt

De overheid is voorstander van een legale online gokmarkt en daarom is deze ook in oktober 2021 opengesteld voor aanbieders van online kansspelen. Er zijn echter al snel restricties gekomen betreffende de manier van reclame maken. Het tegengaan van gokverslaving is de achterliggende reden, maar aan de andere kant wil de overheid dat mensen in Nederland bij legale aanbieders gaan spelen.

Opvallend aan alle regels is dat het wel toegestaan blijft om via internet ongerichte reclame voor online gokken te maken. Er is hier echter ook een keerzijde aan, want via Google zijn ook de illegale online casino’s te zien. De kans bestaat dan ook dat de goedwillende speler in Nederland die nergens meer ongerichte gokreclame ziet bij een illegaal casino uitkomt.

De overheid beperkt de legale online casino’s op het gebied van het maken van ongerichte reclame, maar doet ogenschijnlijk niets aan reclame op internet van illegale online casino’s. Wie bijvoorbeeld zoekt op ‘de beste online casino’s’, kan zomaar uitkomen bij een website die illegale online casino’s promoot. Dat is natuurlijk net niet de bedoeling van de overheid, maar door de consument in het bewustzijn te beperken door het verbod op ongerichte gokreclame in te voeren, kan dit wel een onbedoeld gevolg zijn.

 

Wat is ongerichte gokreclame?

Het verbod richt zich op ongerichte gokreclame en dit zijn uitingen die zonder dat iemand ernaar op zoek is, in beeld komt of te horen is. Bijvoorbeeld een reclamespotje op televisie, of reclame op de radio, maar ook sponsorborden langs een voetbalveld. Ook een naam van een online casino op een voetbalshirt is ongerichte reclame net als billboards langs de snelweg en reclame in bushokjes. Dit is reclame zonder dat je er zeg maar zelf naar op zoek bent of om gevraagd hebt.

Verbod op ongerichte gokreclame in verschillende fases

Het verbod op ongerichte gokreclame komt tot stand in verschillende fases. Per 1 juli 2023 is het verboden om ongerichte reclame uit te zenden via de radio, televisie of in publieke ruimtes. Op 1 januari 2024 komt daar een verbod bij voor sponsoring van evenementen en programma’s. Een jaar later, is het per 1 januari 2025 verboden om aanbieders van online kansspelen als shirtsponsor te laten optreden of op andere wijze op sportlocaties reclame te laten zien.

1 juli 2023: ongerichte reclames op televisie, radio en in publieke ruimtes

1 januari 2024: sponsoring van evenementen en programma’s

1 januari 2025: shirtsponsoring en reclame op sportlocaties

Welke gokreclame mag nog wel?

Aanbieders van online kansspelen mogen online gokreclame vertonen en via direct mailing gerichte gokreclame versturen. Bij direct mailing is reclame alleen toegestaan als de ontvanger minimaal 24 jaar is. Bij het gebruik van een zoekmachine, zoals Google, is het mogelijk om goktermen in te voeren, zoals ‘online gokken’.

Bij het invoeren van dergelijke zoekwoorden is de gebruiker gericht op zoek naar informatie. Er verschijnen dan relevante websites, maar ook betaalde advertenties. In dat opzicht is de reclame niet zozeer ongericht, want de gebruiker van de zoekmachine is ernaar op zoek. Dit betekent echter ook dat kwetsbare groepen van deze mogelijkheid gebruik kunnen maken. Bij direct mailing is er sprake van een klantenbestand.

De ontvanger heeft dan vooraf toestemming gegeven om gokreclame te ontvangen. Een online casino mag direct mailing alleen voor reclame en promoties gebruiken als de ontvanger niet tot de kwetsbare groep behoort en dus minimaal 24 jaar is.

 

Symboolpolitiek

De overheid heeft de online gokmarkt gelegaliseerd om deze beter te reguleren en om kwetsbare groepen te beschermen tegen de risico’s van online gokken. Online casino’s met een vergunning hebben klanten nodig en het maken van reclame is daar een aangewezen instrument voor.

Dezelfde overheid die de online gokmarkt heeft opengesteld, beperkt de aanbieders van online kansspelen echter om reclame te maken. Dit lijkt wat weg te hebben van symboolpolitiek. Mede ook in het licht bezien dat het aantal gokverslaafden volgens Ladis is gedaald sinds de online casino’s zijn opengegaan. Juist in de beginperiode is er enorm veel gokreclame geweest.

Minister Weerwind heeft laten weten dat reclame een instrument is om consumenten de weg te wijzen naar het legale gokaanbod, maar wijst erop dat verslavingspreventie zwaarder weegt. Vooral als het gaat om de bescherming van kwetsbare groepen, waar jongvolwassenen toebehoren.

Bescherming tegen gokverslaving

Online gokken is tegenwoordig legaal bij een aanbieder van online kansspelen die over een vergunning van de Kansspelautoriteit beschikt. Het legaliseren van de online gokmarkt geeft de Kansspelautoriteit de mogelijkheid om spelers in Nederland een betere bescherming te bieden tegen gokverslaving. Bovendien zorgt de legalisatie ervoor dat witwassen en fraude beter zijn te voorkomen.

De bescherming van spelers in Nederland is alleen uitvoerbaar als deze naar het aanbod met legale online casino’s worden verwezen. Het verbod op gokreclame draagt daar niet aan bij en ziet de toeleiding naar legale online casino’s zelfs in de weg. Internet is straks het belangrijkste kanaal voor consumenten die online willen gokken en op zoek zijn naar een online casino of bookmaker. Dit brengt het risico met zich mee dat de consumenten bij het illegale aanbod terechtkomen.

Geen rolmodellen meer

Er mogen geen rolmodellen, zoals bekende ex-profvoetballers, ingezet worden om gokreclame te maken. Dit verbod is sinds 30 juni 2022 (publicatie in Staatscourant op 2 mei 2022) van toepassing en geldt voor televisie, online, bushokjes en geprinte reclame, zoals in kranten en tijdschriften.

Er zijn meerdere reclames geweest, waarin rolmodellen een prominente rol hebben gekregen. Denk alleen maar aan de rol van Koning TOTO, waar Dick Advocaat en Wesley Sneijder een rol in commercials toebedeeld hebben gekregen. Naast dat er bekende Nederlanders in spotjes te zien zijn geweest om TOTO te promoten, geldt dit eveneens voor BetCity net als voor Jacks.nl.

Er zijn dan ook nogal wat bekende personen die zich hebben laten inhuren om gokreclame te maken voor uiteenlopende aanbieders van online kansspelen. Bijvoorbeeld onder meer Nathan Rutjes, Kim Feenstra, Sjaak Swart, Jack van Gelder, rapper Donnie, Mental Theo, Ellie Lust en Royston Drenthe. Dit type rolmodellen is nu dus echter niet meer te zien.

Vergunninghouders mogen sinds het verbod op 30 juni 2022 geen rolmodellen meer gebruiken voor wervings- en reclamedoelen. Dit betekent dat topsporters niet meer mogen optreden, maar ook geen andere personen die publieke bekendheid genieten. Deze definitie van een rolmodel kent een verdere specificatie met voorbeelden:

• beroepssporter, trainers of anderen met een publiek zichtbare rol binnen de professionele sport
• Presentator, acteur, zanger, regisseur of anderen met een publiek zichtbare rol binnen de industrie van televisie, entertainment, film, theater of muziek
• Modeontwerper, model, influencer, journalist, vlogger, columnist of anderen met een publiek zichtbare rol in de modebranche of schoonheidsindustrie
• Politieke persoon, zoals vertegenwoordiger van een politieke persoon of anderen die binnen de regionale, lokale of landelijke politiek een publiek zichtbare rol hebben
• Bekende deelnemer aan kansspelen of anderen die herkenbaar zijn door een publiek zichtbare rol in de gokindustrie
• Personen met een maatschappelijke voorbeeldfunctie

Selectief verbod

Er is een overvloed van gokreclame te zien geweest op onder meer televisie. Dit is logisch, omdat de online casino’s en online bookmakers na het opengaan van de gokmarkt natuurlijk spelers wilden aantrekken. Dit is alleen mogelijk door te laten weten dat je bestaat en televisie is daar net als radio en sponsoring een uitstekend instrument voor.

De politiek vond het al snel te veel worden en maakte zich zorgen om de kwetsbare groepen. Het lijkt er echter op dat er wel sprake is van een selectief verbod. Wie kent namelijk niet de reclames van de Postcode Loterij, Staatsloterij, Holland Casino en TOTO? Die waren al veelvuldig te zien en zelfs lang voordat de online gokmarkt in Nederland is opengegaan. Daarnaast is het natuurlijk zo dat Holland Casino net als TOTO en de Staatsloterij in handen is van de overheid.

Het frappante is dat juist de aanbieders van online kansspelen die van de overheid zijn het meeste geld hebben uitgegeven aan gokreclame in de laatste drie maanden van 2021. TOTO heeft volgens onderzoeksbureau in die periode zelfs 10 miljoen euro aan reclame besteed. Holland Casino doet er haast niet voor onder en heeft in het vierde kwartaal van 2021 rond de 8,5 miljoen euro uitgegeven aan reclame.

Waarschuwingstekst verplicht

De Wet Kansspelen op afstand schrijft voor dat aanbieders van online kansspelen een waarschuwingstekst moeten tonen op reclame en wervingsuitingen. Dit om te laten weten dat deelname aan kansspelen risico’s met zich meebrengt. Wat kost gokken jou? Stop op tijd. 18+. Dit is de betreffende waarschuwingszin die sinds 1 april 2022 verplicht is om te tonen, zoals op de website van een online casino.

Strenge regelgeving ongerichte gokreclames

De weg naar de legalisering van online casino’s en bookmakers in Nederland is lang geweest. Het heeft jaren geduurd voordat Nederland de Wet kansspelen op afstand heeft ingevoerd. Op 1 oktober 2021 was het eindelijk zover. Er is al snel aandacht gekomen om kwetsbare groepen tegen ongerichte gokreclame te beschermen.

De partijen binnen de gokbranche zelf, zoals aanbieders van online kansspelen, hebben zelfs afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld ten aanzien van het tijdstip om op televisie gokreclame te laten zien. In aanvulling daarop is er strenge regelgeving van toepassing, zoals dat reclame en bonussen niet op minderjarigen gericht mag zijn. Dit geldt eveneens voor kwetsbare groepen als jongvolwassenen tot 24 jaar net als voor mensen met gokproblemen, psychische problemen en mensen met een verstandelijke beperking.

Reclamecode Online Kansspelen

Er is in december 2021 een officiële Reclamecode Online Kansspelen ingevoerd in Nederland. Deze reclamecode is tot stand gekomen door de samenwerking van verschillende partijen. De geldende afspraken zijn onder meer gemaakt door aanbieders van online kansspelen en mediabedrijven samen met de Stichting Reclame Code. De Reclamecode Online Kansspelen kende eerdere een geldigheid tot 1 maart 2023, maar is verlengd tot de inwerkingtreding van het verbod op ongerichte gokreclame.

Het doel van het invoeren van de Reclamecode Online Kansspelen is om het aantal gokreclames te beperken en afspraken te maken over bijvoorbeeld uitzendtijden. Overigens heeft de Consumentenbond de samenwerking opgezegd met de stichting op 14 december 2022. Dit met als reden dat de gemaakte afspraken niet ver genoeg gaan.

De Consumentenbond kon zich niet vinden in de goedkeuring die de Stichting Reclame Code heeft gegeven betreffende de Reclamecode Online Kansspelen. Het beschermen van kwetsbare groepen tegen gokreclames blijft wel onder de aandacht van de Consumentenbond. Bijvoorbeeld door gesprekken aan te gaan met de politiek net als met de Kansspelautoriteit.

Afspraken Reclamecode Online Kansspelen

Er zijn verschillende afspraken gemaakt betreffende de Reclamecode Online Kansspelen. Er is bijvoorbeeld overeengekomen dat gokreclame op tv niet tussen 06:00 en 21:00 uur mag worden uitgezonden. Daarbij geldt per reclameblok een maximaal aantal van drie gokreclames voor risicovolle kansspelen. Verder is het niet toegestaan om gokreclame te maken bij zenders die een kwart bereik hebben onder minderjarigen en jongvolwassenen.

Het is eveneens niet toegestaan om gokreclame te maken in de omgeving van scholen, ziekenhuizen, verslavingsinstellingen en pretparken. Ook is overeengekomen dat een casino bonus niet meer dan 250 euro mag bedragen. Daarbij is het van belang dat de bonusvoorwaarden duidelijk en begrijpelijk zijn. Momenteel is het nog mogelijk om zelf als speler limieten in te stellen qua speeltijd en stortingen. Deze limieten zijn wel onderwerp van gesprek, want je kan als speler bij een speeltijdlimiet 24 uur invoeren en de stortingslimiet op tienduizenden euro’s instellen.

Negatief effect voor nieuwe partijen

De online casino’s die in Nederland al actief zijn met een vergunning hebben een grote voorsprong op nieuwe partijen. Er zijn nog altijd een aantal aanbieders die bezig zijn met het verkrijgen van een vergunning. Of de vergunning al in het bezit hebben, maar het online gokplatform nog niet hebben geopend.

De nieuwste online casino’s in Nederland lopen achter de feiten aan, want deze mogen niet meer volgens de oude regels ongerichte gokreclame maken. Een nadeel van andere nieuwe partijen die al wel actief zijn, is dat deze een achterstand hebben qua naamsbekendheid. TOTO en Holland Casino zijn nog een stuk bekende bij het Nederlandse publiek dan bijvoorbeeld Circus Casino, Casino777 en Kansino.

Preventiebeleid tegen gokverslaving

Aanbieders van online kansspelen vervullen een belangrijke rol in het preventiebeleid om gokverslaving te voorkomen. Een verbod op ongerichte gokreclame of het aanbieden van bonussen aan kwetsbare groepen is daar onderdeel van. Daarnaast is het verplicht om vast te leggen op welke wijze het preventiebeleid vorm heeft gekregen. Een online casino houdt daarom bijvoorbeeld de speeltijd bij net als het aantal stortingen. Spelers krijgen daarbij de gelegenheid zelf speellimieten en stortingslimieten in te stellen.